مجاهد بن جبیر (اسلام‌کوئیست)ابوالحجاج مجاهد (۲۱ – متوفّی ۱۰۲ یا ۱۰۳ یا ۱۰۴ یا ۱۰۵ق) فرزند جبر و یا جبیر مکّی مخزومی از مفسّران تابعین و علمای علوم قرآنی شیعه است. ۱ - معرفی اجمالیمجاهد عـلـوم و فـنون تفسیر را از ابن عباس آموخت و ابن حجر عسقلانی در «تهذیب التهذیب» افـزون بر ابن عباس، وی را از شاگردان حضرت علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) نقل کرده است. ابن عساکر در تاریخ دمشق و سایرین می‌نویسند که مجاهد سی مرتبه قرآن کریم را بر ابن عباس عرضه نمود و تفسیر آیات قرآن را یک یک سؤال کرد.مجاهد از بزرگ‌ترین شاگردان ابن عباس به شمار می‌رود، به طوری که هر جا از ابن عباس نقل می کند، آن را تفسیر ابن عباس می‌گویند و هر جا از طریق تعقّل و نظر خود بگوید، آن را تفسیر مجاهد می‌نامند. وی بـه سفر در بـلاد اسـلامـی پرداخت و در بیشتر موارد، دانشمندان آن شهرها از محضر او بهره مند می‌گشتند و نیز مدتی در کوفه تفسیر قرآن تدریس می‌نمود. ۲ - مغرفی تفسیر مجاهدتفسیر مجاهد به زبان عربی به شیوه روایی در هشت جلد موجود است.این تفسیر به گونه ناپیوست تنها به ترجمه لغات و احیاناً در برخی آیات، از اشاره‌ای کوتاه به نقل روایت یا آراء گذشتگان که مقصود، ابن عباس است تجاوز نمی‌کند و شامل تفسیر همه آیات نیست، تنها از هر سوره چند آیه توضیح داده شده است. ایـن تـفسیر در کتاب‌های معتبر سنی و شیعه نقل شده است.بیشتر آن را طبری در تفسیر خویش و نیز بخاری، شافعی و سایرین از اهل سنت در کتاب‌های خود ثبت کرده‌اند.مجاهد بسیاری از فضائل حضرت امام علی (علیه‌السّلام) و خاندان عصمت و طهارت را (علیه‌السّلام) را که در قرآن کریم نازل شده، نقل می‌نماید. این تفسیر به روایت ابویسار، عبدالله بن ابی نجیح، ثقفی کوفی (متوفای ۱۳۱) است که به نام او شهرت یافته است و یکی از سرشارترین منابع تفسیری پیشینیان محسوب می‌شود.در بارۀ آن گفته‌اند: تفسیر ابن ابی نجیح از مجاهد، صحیح ترین تفسیر است، بلکه تفسیری صحیح تر و برتر از تفسیر ابن ابی نجیح، در میان تفاسیر قدما، در دسترس نیست. ۳ - کیفیت ارتحال مجاهدمـجـاهد پس از آزادی از زندان مجدداً به مکّه مکرّمه بازگشت و در حال سجده دار فانی را وداع گفت. [۱]
شهیدی صالحی، عبدالحسین، تفسیر و تفاسیر شیعه، ص۲۲ و ۲۳
۴ - پانویس
۵ - منبعبرگرفته از پایگاه اسلام کوئیست، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۷. |